Nghiên cứu quan sát quốc tế về diễn tiến và kết cục của đau thắt ngực ổn định mạn tính: Sổ bộ Clarify đa quốc gia – P1

Jules Mesnier, MD; Gregory Ducrocq, MD; Nicolas Danchin, MD; Roberto Ferrari, MD; Ian Ford, PhD; Jean-Claude Tardif , MD; Michal Tendera , MD; Kim M. Fox, MD; Philippe Gabriel Steg , MD; for the CLARIFY Investigators*

Người dịch: ThS. BS ĐẶNG QUANG TOÀN
Khoa Nội Tim Mạch, BV Chợ Rẫy

Đặt vấn đề: Mặc dù triệu chứng đau thắt ngực thường gặp ở bệnh nhân có bệnh động mạch vành mạn tính, dữ liệu về tần suất, diễn tiến tự nhiên và kết cục vẫn còn hạn chế trong thời đại đã có các thuốc tim mạch hiệu quả và việc tái thông mạch vành phổ biến.

Phương pháp: Dữ liệu sử dụng từ 32691 bệnh nhân với bệnh động mạch vành ổn định từ nghiên cứu sổ bộ quan sát tiến cứu CLARIFY (Sổ bộ dọc quan sát tiến cứu bệnh nhân với bệnh động mạch vành ổn định), tình trạng đau thắt ngực được xác lập hằng năm ở bệnh nhân không có tái thông mạch vành hay nhồi máu cơ tim mới mắc. Tình trạng sử dụng các can thiệp y tế trong năm trước khi hồi phục đau thắt ngực được nghiên cứu. Phân tích đa biến được sử dụng để phân tích ảnh hưởng của sự thay đổi trong tình trạng đau thắt ngực sau 1 năm.

Kết quả: Trong 7212 (22,1%) bệnh nhân có đau thắt ngực ban đầu, 39.6% không còn triệu chứng (không tái thông mạch vành) sau 1 năm, giảm nhiều hơn hằng năm. Ở bệnh nhân không có đau thắt ngực ban đầu, 2,0% đến 4,8% sẽ có triệu chứng mỗi năm. Trong 5 năm theo dõi, đau thắt ngực được kiểm soát ở 7773 bệnh nhân, trong đó có 11,1% hết triệu chứng khi tăng sử dụng các biện pháp điều trị đau thắt ngực, 4,5% bệnh nhân được tái thông mạch vành, và 84,4% không thay đổi thuốc hoặc tái thông. So sánh với bệnh nhân không đau thắt ngực ban đầu và 1 năm, đau thắt ngực dai dẳng và mới xuất hiện ở 1 năm với điều trị bảo tồn đều liên quan độc lập với tăng tần suất tử vong do tim mạch và nhồi máu cơ tim (tỷ số rủi ro hiệu chỉnh, 1,32 (KTC 95%, 1,12 – 1,55) đối với đau thắt ngực dai dẳng; tỷ số rủi ro 1,37 (KTC 95%, 1,11 – 1,70) đối với đau thắt ngực mới xuất hiện) trong 5 năm. Bệnh nhân có đau thắt ngực hồi phục trong 1 năm với điều trị bảo tồn không có nguy cơ tử vong do tim mạch hay nhồi máu cơ tim cao hơn bệnh nhân không có đau thắt ngực (tỷ số rủi ro hiệu chỉnh, 0,97 (KTC 95%, 0,82 – 1,15).

Kết luận: Đau thắt ngực ảnh hưởng gần 1 phần 4 bệnh nhân bệnh mạch vành ổn định mạn tính nhưng hồi phục không có biến cố hoặc tái thông động mạch vành ở hầu hết bệnh nhân. Triệu chứng hồi phục trong 1 năm với điều trị bảo tồn tiên đoán kết cục tương tự như không có đau thắt ngực, trong khi đau thắt ngực dai dẳng hay mới xuất hiện liên quan với kết cục xấu. Bởi vì hầu hết bệnh nhân đau thắt ngực thường hồi phục triệu chứng, và vì không có lợi ích về kết cục của việc tái thông thường quy, nghiên cứu này nhấn mạnh giá trị của điều trị bảo tồn bệnh động mạch vành mạn tính.

KHÍA CẠNH LÂM SÀNG?

Có gì mới?

Đau thắt ngực ảnh hưởng 1 phần 4 bệnh nhân bệnh động mạch vành ổn định nhưng có thể giải quyết được với điều trị nội khoa mà không có các biến cố tim mạch trong hầu hết các bệnh nhân.

Trong dân số được điều trị cẩn thận, đau thắt ngực được giải quyết đáng kể mà không có sự thay đổi về thuốc hay tái thông.

Giải quyết các cơn đau thắt ngực trong 1 năm với điều trị bảo tồn có kết cục dư đoán tương tự như khi không có đau thắt ngực, trong khi bệnh nhân đau thắt ngực dai dẳng hay mới xuất hiện liên quan với kết cục tim mạch xấu.

Các chỉ định lâm sàng là gì?

Với giả thuyết lợi ích của thuốc chống đau thắt ngực và tái thông chỉ giới hạn cải thiện triệu chứng ở bệnh động mạch vành ổn định, nghiên cứu này cho thấy điều trị bảo tồn là một chiến lược hiệu quả ở bệnh nhân đau thắt ngực ổn định.

Tần suất thấp xảy ra các biến cố tim mạch và sự tiến triển thuận lợi của triệu chứng đau thắt ngực ở hầu hết bệnh nhân cho phép một chiến lược chờ đợi cẩn thận trước khi tuyên bố thất bại kiểm soát y tế.

Tần suất hồi phục đau thắt ngực trong năm đầu gợi ý rằng các thử nghiệm nghiên cứu thuốc chống đau thắt ngực cần phải được kéo dài thêm thời gian.

TỪ VIẾT TẮT

BMV: bệnh mạch vành

CLARIFY: sổ bộ quan sát dọc tiến cứu bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành ổn định

COURAGE: Kết cục lâm sàng của sử dụng tái thông mạch vành và đánh giá việc dùng thuốc tích cực

HR: tỷ số rủi ro

ISCHEMIA: Nghiên cứu quốc tế về so sánh hiệu quả sức khỏe với phương pháp y tế và xâm lấn

KTC: Khoảng tin cậy

NMCT: nhồi máu cơ tim

SIGNIFY: Nghiên cứu đánh giá hiệu quả của thuốc ức chế kênh If Ivabradine trên bệnh tật và tử vong ở bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành

Đau thắt ngực là một biểu hiện phổ biến của bệnh động mạch vành (BĐMV) ổn định và ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống.1-3 Thay đổi lối sống, điều trị dược lý và tái thông mạch vành có thể cải thiện các triệu chứng.4–10 Tuy nhiên, trong hầu hết các thử nghiệm ngẫu nhiên nghiên cứu các chiến lược hoặc thuốc chống đau ngực trong BĐMV ổn định, gánh nặng đau thắt ngực được cải thiện theo thời gian trong nhóm đối chứng.6,8,11-14 Mặc dù sự cải thiện này có thể là kết quả của việc tối ưu hóa các phương pháp điều trị và kiểm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch trong thử nghiệm, nó cũng có thể phản ánh diễn tiến tự nhiên của tình trạng này.15,16

Đau thắt ngực cũng liên quan đến một kết cục xấu.2,3,17-19 Tuy nhiên, phương pháp điều trị chống đau thắt ngực chưa được chứng minh là cải thiện kết cục trong đau thắt ngực ổn định mãn tính.20,21 Ngay cả thuốc chẹn β, phần lớn được sử dụng trên cơ sở nhằm giảm tỷ lệ tử vong sau nhồi máu cơ tim, không liên quan đến kết quả cải thiện trong đau thắt ngực ổn định.22,23 Tương tự như vậy, các biện pháp xâm lấn nhằm tái thông mạch vành không làm giảm nguy cơ tử vong hoặc nhồi máu cơ tim ở những bệnh nhân bị đau thắt ngực ổn định hoặc thiếu máu cơ tim, mặc dù nó cải thiện các triệu chứng.13,14,24,25

Trong thời đại điều trị chống đau thắt ngực hiệu quả, liệu pháp phòng ngừa thứ phát dựa trên bằng chứng và các biện tái thông mạch vành phổ biến rộng rãi, chúng tôi mong muốn mô tả tỷ lệ và thời gian đau thắt ngực ở những bệnh nhân có BĐMV ổn định cũng như hiệu quả  về những thay đổi về tình trạng đau ngực đối với kết cục.

PHƯƠNG PHÁP

Dữ liệu, phương pháp phân tích và tài liệu nghiên cứu được cung cấp cho các nhà nghiên cứu khác với mục đích sao chép kết quả hoặc sao chép quy trình, tùy thuộc vào yêu cầu.

Sổ bộ CLARIFY (Nghiên cứu sổ bộ dọc quan sát tiến cứu ở bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành ổn định) đã được mô tả.26 Sổ bộ bao gồm 32703 bệnh nhân ngoại trú có BĐMV ổn định đăng ký tại 45 quốc gia (Bảng I trong Bổ sung dữ liệu) từ ngày 26 tháng 11 năm 2009 đến ngày 30 tháng 6 năm 2010.

BĐMV ổn định được định nghĩa là sự hiện diện của ít nhất 1 trong số những điều sau đây: nhồi máu cơ tim được ghi nhận >3 tháng trước khi ghi danh, hẹp mạch vành >50%, đau ngực với bằng chứng thiếu máu cục bộ cơ tim và tiền sử bắt cầu động mạch vành hoặc can thiệp mạch vành >3 tháng trước khi đăng ký. Sự phân bố của bệnh nhân theo từng tiêu chí bao gồm được thể hiện trong Hình I trong dữ liệu bổ sung.

Các tiêu chí loại trừ là nhập viện vì lý do tim mạch (bao gồm tái thông mạch vành) trong 3 tháng qua, tái thông mạch máu theo kế hoạch hoặc các điều kiện ảnh hưởng đến sự tham gia trong 5 năm theo dõi theo kế hoạch, bao gồm suy tim tiến triển hoặc bệnh van nặng và tiền sử sửa chữa hoặc thay thế van.

Sổ bộ quan sát, không can thiệp vào quản lý y tế và phản ánh thực hành thường xuyên. Trong mỗi nhánh, bệnh nhân được thu nhận trong một khoảng thời gian ngắn để đạt được đăng ký gần như liên tục, và dữ liệu có thể được thu thập bởi các nghiên cứu viên trên các hình thức điện tử chuyên dụng.

Nghiên cứu được thực hiện dự trên Tuyên bố Helsinki, và đều có sự chấp thuận đạo đức tại mỗi nhánh ở tất cả các quốc gia. Tất cả các bệnh nhân đều ký đồng ý trên văn bản. Phân tích này chỉ giới hạn ở những bệnh nhân có tình trạng đau thắt ngực cơ bản có sẵn và  tương ứng với một dân số được xác định trước quan tâm đến sổ bộ CLARIFY.26

Các nghiên cứu viên đã hoàn thành các mẫu báo cáo điện tử được tiêu chuẩn hóa tại thời điểm ban đầu và hàng năm (cộng hoặc trừ 3 tháng) trong các lần khám của bệnh nhân, trong tối đa 5 năm. Bệnh nhân đã được kiểm duyệt sau tái khám 5 năm hoặc 5 năm cộng với 3 tháng sau khi được tuyển chọn. Mỗi năm, các triệu chứng, khám lâm sàng, kết quả sinh hóa, phương pháp điều trị và kết cục được ghi nhận. Mặc dù không được quyết định kết cục, các nghiên cứu viên được cung cấp các định nghĩa rõ ràng cho từng kết cục. Để đảm bảo chất lượng dữ liệu, mỗi năm, 1% các nhánh được chọn ngẫu nhiên để kiểm toán tại chỗ 100% dữ liệu và các mẫu báo cáo trường hợp được theo dõi tập trung về tính đầy đủ và nhất quán. Tất cả các sự kiện đã được xác minh tại nguồn trong quá trình kiểm toán.

Sự hiện diện của đau thắt ngực được ghi lại tại thời điểm ban đầu và hàng năm, và được định nghĩa là đau ngực trong khi gắng sức hoặc các triệu chứng tương đương đòi hỏi phải sử dụng thuốc chống đau thắt ngực thỉnh thoảng hoặc thường xuyên theo phán quyết của nghiên cứu viên. Chúng tôi nhắm đến mục đích mô tả diễn biến tự nhiên của đau thắt ngực. Bệnh nhân được phân loại theo sự hiện diện của đau thắt ngực vào thời điểm ban đầu. Những thay đổi hàng năm về tình trạng đau thắt ngực được trình bày, cho đến lúc bị nhồi máu cơ tim đầu tiên hoặc tái thông mạch vành, cho rằng những sự kiện này có thể dẫn đến các biến chứng có thể ảnh hưởng đến tình trạng đau thắt ngực. Do đó, bệnh nhân đã bị loại bỏ khỏi quan sát sau khi xuất hiện nhồi máu cơ tim hoặc tái thông mạch máu. Ngược lại, dữ liệu từ bệnh nhân bị đau thắt ngực không ổn định không dẫn đến tái thông mạch vành hoặc nhồi máu cơ tim được phân tích.

Để đánh giá hậu quả của hậu quả đau thắt ngực đối với kết cục tim mạch, bệnh nhân được phân loại thành 4 nhóm theo diễn biến của đau thắt ngực lúc ban đầu và thời điểm 1 năm: dai dẳng, hồi phục, mới xuất hiện (nếu đau thắt ngực không có lúc ban đầu và xuất hiện lúc 1 năm), hoặc không có đau thắt ngực (nếu đau thắt ngực không có lúc ban đầu và 1 năm).

Ở những bệnh nhân thoái lui đau thắt ngực (nếu đau thắt ngực xuất hiện vào năm N và mất vào năm N + 1), kiểm soát đau thắt ngực được quy là do tái thông mạch vành nếu thái thông được thực hiện trong năm trước như một thủ thuật chương trình hoặc thực hiện do đau thắt ngực không ổn định. Nếu không có tái thông mạch vành, kiểm soát đau thắt ngực được gán cho điều thuốc nếu phương pháp điều trị chống đau thắt ngực, bao gồm thuốc chẹn β, ivabradine, chất đối kháng canxi, nitrat tác dụng kéo dài hoặc các loại thuốc chống đau thắt nugu75c khác (trimetazine, ranolazine, nicorandil và molsidomine) được thêm vào hoặc tăng lên và nếu thuốc chẹn β được chuyển đổi hoặc tăng liều. Ở những bệnh nhân không trải qua tái thông mạch máu hoặc thay đổi thuốc chống đau ngực trong năm trước khi hết đau, việc kiểm soát đau thắt ngực được coi là không có can thiệp y tế mới.

Các phân tích dưới được thực hiện ở những bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim trước đó lúc ban đầu, biết thiếu máu cục bộ lúc ban đầu, đái tháo đường và BĐMV nhiều nhánh.3

Kết cục chính là kết cục gộp của tử vong tim mạch hoặc nhồi máu cơ tim không tử vong. Kết quả thứ phát là tử vong mọi nguyên nhân, tử vong tim mạch, nhồi máu cơ tim gây tử vong hoặc không tử vong và tái thông mạch máu cơ tim chương trình(can thiệp mạch vành qua da hoặc mổ bắc cầu động mạch vành).

PHÂN TÍCH THỐNG KÊ

Sự phát triển của đau thắt ngực đã được vẽ bằng cách sử dụng các đường Sankey (http://sankeymatic.com). Để lập bản đồ sự phát triển của đau thắt ngực, giá trị cuối cùng biết được của đau thắt ngực trong quá trình theo dõi đã được gán khi không có giá trị nào có sẵn. Phân tích độ nhạy được thực hiện không áp đặt. Các phân tích sống còn không sử dụng việc gán ghép giá trị, trong đó sẽ loại những bệnh nhân bị mất theo dõi tình trạng đau thắt ngực sau 1 năm.

Các biến liên tục được so sánh bằng phép kiểm  χ2 và các biến liên tục bằng phân tích phương sai hoặc kiểm tra tổng thứ hạng Wilcoxon, tùy theo phân phối của biến số. Bởi vì 2 so sánh các đặc điểm cơ bản theo sự phát triển của đau thắt ngực ở 1 năm đã được thực hiện, ngưỡng giá trị P  là <0,025 được sử dụng trongphân tích mô tả, sau khi áp dụng điều chỉnh Bonferroni. Một mô hình hồi quy tỷ số rủi ro theo Cox đa biến đã được sử dụng để đánh giá mối liên hệ giữa sự phát triển của đau thắt ngực và kết cục tim mạch. Lựa chọn các biến cho mô hình đa biến dựa trên tầm quan trọng lâm sàng và phân tích trước đó từ cơ quan đăng ký CLARIFY, 3 và bao gồm tuổi; khu vực địa lý; giới tính; tình trạng hút thuốc lá ban đầu; rối loạn lipid máu; tiền sử gia đình bị BĐMV sớm; tăng huyết áp; bệnh tiểu đường; hoạt động thể chất; bệnh động mạch ngoại biên; nhồi máu cơ tim trước đó, can thiệp mạch vành qua da, mổ bắc cầu động mạch vành, đột quỵ hoặc thiếu máu cục bộ thoáng qua, hoặc nhập viện vì suy tim; rung nhĩ hoặc flutter nhì; hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính; chỉ số khối cơ thể; huyết áp tâm thu và tâm trương ở mức cơ bản; nhịp tim; và các triệu chứng suy tim ở mức cơ bản. Các phân tích thống kê được thực hiện bằng phần mềm Python 3.0 (pandas, sci-Py  và lifelines packages).

KẾT QUẢ

Trong số 32703 bệnh nhân trong sổ bộ CLARIFY, 32691 có thông tin về tình trạng đau thắt ngực ban đầu với thời gian theo dõi trung bình là 5,0 năm (tứ phân vị 1−3: 4,8−5,1). Nhìn chung, độ tuổi trung bình là 64,2±10,5 tuổi, 71,0% đã điều trị tăng huyết áp, 29,0% có đái tháo đường đường, 59,9% có nhồi máu cơ tim trước đó, 58,6% được can thiệp mạch vành qua da trước đó và 23,6% có mổ bắc cầu động mạch vành. Việc sử dụng nhiều thuốc phòng ngừa thứ phát đã được báo cáo, với 92,3% thuốc hạ lipid, 95,2% ít nhất 1 thuốc chống tiểu cầu, 75,3% thuốc chẹn β và 76,2%  chất ức chế hệ renin-angiotensin . Nhìn chung, 7212 (22,1%) có đau thắt ngực. Đặc điểm lâm sàng theo tình trạng đau thắt ngực được mô tả trong Bảng 1. 3 Tỷ lệ đau thắt ngực theo từng tiêu chí bao gồm được trình bày trong Bảng II trong Bổ sung dữ liệu. Kết cục chính xảy ra ở 9,1% bệnh nhân đau thắt ngực ở lúc ban đầu so với 6,5% không có đau thắt ngực (P  <0,001). Đau thắt ngực lúc ban đầu là một yếu tố dự báo độc lập về kết quả chính (tỷ lệ rủi ro được điều chỉnh [TSRR], 1,20, [95% KTC, 1,08−1,34]; Bảng III trong Bổ sung dữ liệu).

Bảng 1. Đặc điểm cơ bản dựa vào tình trạng đau thắt ngực lúc tuyến chọn

Biến phân nhóm biểu thị bằng tỷ lệ phần trăm. Biến liên tục biểu thị bằng trung bình (độ lệch chuẩn).

Trong số những bệnh nhân bị đau thắt ngực lúc ban đầu, đau thắt ngực biến mất (không có tái thông mạch vành) trong 39,6% trong vòng năm 1, với sự giảm hơn nữa hàng năm (Biểu đồ 1). Sau 5 năm, 33,9% bệnh nhân đau thắt ngực ở lúc ban đầu vẫn còn triệu chứng, 8,0% tử vong, 5,3% bị nhồi máu cơ tim hoặc trải qua quá trình tái thông động mạch vành khẩn cấp, 7,0% đã trải qua tái thông theo chương trình và 45,8% không có kết cục và không đau thắt ngực.

Biểu đồ 1. Tiến triển đau thắt ngực ở bệnh nhân bệnh động mạch vành ổn định.

Tỷ lệ phần trăm trên các nút phản ánh tỷ lệ bệnh nhân so với nhóm ban đầu (lúc bắt đầu hoặc không có đau thắt ngực cơ bản). Tỷ lệ phần trăm hiển thị trên chỗ bắt chéo đại diện cho tỷ lệ bệnh nhân theo giá trị của nút gốc. Các giá trị trạng thái đau thắt ngực bị thiếu được gán bằng cách sử dụng giá trị cuối cùng được biết đến.

Trong 25479 bệnh nhân không có đau thắt ngực lúc ban đầu, 2,0% đến 4,8% phát triển đau thắt ngực hàng năm. Khi kết thúc theo dõi, chỉ có 3,9% bệnh nhân có triệu chứng đau thắt ngực, 7,2% từ vong, 3,9% đã trải qua tái thông mạch vành theo chương trình và 3,3% đã bị nhồi máu cơ tim hoặc tái thông mạch vành khẩn cấp. Nhìn chung, 81,7% bệnh nhân không bị đau thắt ngực lúc ban đầu là không có kết cục và không đau thắt ngực sau 5 năm.

Thiếu dữ liệu về tình trạng đau thắt ngực ở 5,3% bệnh nhân khi theo dõi 1 năm và 27,3% khi theo dõi 5 năm; đặc điểm của những bệnh nhân này được thể hiện trong Bảng IV trong Bổ sung dữ liệu. Một phân tích độ nhạy mà không gán ghép các giá trị bị thiếu cho trạng thái đau thắt ngực cho kết quả tương tự như phân tích chính (Hình II trong Bổ sung dữ liệu). Biểu đồ Sankey ở quy mô dân số có sẵn trong Hình III trong Bổ sung dữ liệu.

Có 7773 bệnh nhân trong đó đau thắt ngực thoái lui trong bất kỳ lần tái khám theo nào. Bảng 2 cho thấy các can thiệp được thực hiện trong năm đau thắt ngực được giải quyết. Nhìn chung, đau thắt ngực được kiểm soát bằng cách tái thông mạch vành (theo chương trình hoặc do đau thắt ngực không ổn định) ở 4,5% bệnh nhân, tăng hoặc thay đổi thuốc chống đau thắt ngực trong 11,1% và thoái lui mà không có can thiệp y tế mới trong 84,4% trường hợp. Kiểm soát đau thắt ngực bằng thuốc đã đạt được bằng cách thêm ít nhất 1 loại thuốc chống đau thắt ngực trong 46,9%, chuyển đổi phương pháp điều trị trong 40,0% và tăng liều thuốc chẹn β ở 13,0% bệnh nhân. Đáng chú ý, trong số những bệnh nhân bị đau thắt ngực lúc ban đầu đã trải qua tái thông mạch máu (hoặc chương trình hoặc do đau thắt ngực không ổn định)  trong năm 1 (n = 224), can thiệp mạch vành qua da đã được thực hiện trong 70,1% và mổ bắc cầu động mạch vành trong 29,9%, và tần suất giải quyết đau thắt ngực ở 1 năm lớn hơn sau phẫu thuật so với sau can thiệp mạch vành qua da (74,6% so với 44,6%,  tương ứng; P  <0,001).

Bảng 2. Can thiệp y khoa trong những năm đau thắt ngực hồi phục

Biến được biểu thị bằng giá trị tuyệt đối (phần trăm). *Gồm can thiệp chương trình hay cấp cứu cho đau thắt ngực không ổn định. †Phần trăm bệnh nhân điều trị bằng thuốc

Các đặc điểm cơ bản, triệu chứng và phương pháp điều trị theo sự phát triển của đau thắt ngực giữa lúc ban đầu và 1 năm được thể hiện trong Bảng 3 và 4. Trong tổng mẫu chung, ở 1 năm, 408 (1,2%) bệnh nhân tử vong và 728 (2,2%) bị nhồi máu cơ tim hoặc trải qua tái thông mạch vành. Ở những bệnh nhân còn lại, số đau thắt ngực dai đẳng là 3660 (11,2%), thoái lui (không có tái thông mạch vành) là 2858 (8,7%), và mới xuất hiện là 1216 (3,7%); 22106 (67,6%) bệnh nhân không có triệu chứng đau thắt ngực và 1715 (5,2%) không có thông tin về đau thắt ngực sau 1 năm. Các đặc điểm của bệnh nhân bị thiếu giá trị ở 1 và 5 năm được hiển thị và so sánh với bệnh nhân theo dõi trong Bảng IV trong Bổ sung dữ liệu.

Bệnh nhân hồi phục đau thắt ngực lúc 1 năm lớn tuổi hơn và có huyết áp thấp hơn nhưng tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường cao hơn và không có hoạt động thể chất so với bệnh nhân bị đau thắt ngực kéo dài (Bảng 3 và 4). Họ cũng ít có khả năng bị nhồi máu cơ tim trước đó và có tỷ lệ can thiệp mạch vành qua da trước đó cao hơn.

Bảng 3. Đặc điểm cơ bản dựa vào sự tiến triển đau thắt ngực vào thời điểm 1 năm

Các biến phân nhóm được biểu giá trị tuyệt đối và tỷ lệ phần trăm. Các biến liên tục được biểu thị là trung bình (± độ lệch chuẩn) hoặc trung vị (tứ phân vị 1−tứ phân vị 3). Sau khi điều chỉnh Bonferroni để tính đến nhiều thử nghiệm, ngưỡng giá trị P <0,025 là có ý nghĩa thống kê.

* So sánh giữa sự dai dẳng và hồi phục của đau thắt ngực (tức là tiến triển của bệnh nhân đau thắt ngực ban đầu).

†So sánh giữa sự mới xuất hiện và biến mất của đau thắt ngực (tức là, sự tiến triển của bệnh nhân không có đau thắt ngực lúc ban đầu).

‡So sánh giữa 4 nhóm. §Tỷ lệ phần trăm theo dân số địa lý.

(Vui lòng xem tiếp trong kỳ sau)

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bhatt DL, Eagle KA, Ohman EM, Hirsch AT, Goto S, Mahoney EM, Wilson PW, Alberts MJ, D’Agostino R, Liau CS, et al; REACH Registry Investigators. Comparative determinants of 4-year cardiovascular event rates in stable outpatients at risk of or with atherothrombosis. JAMA. 2010;304:1350– 1357. doi: 10.1001/jama.2010.1322
2. Steg PG, Greenlaw N, Tendera M, Tardif JC, Ferrari R, Al-Zaibag M, Dorian P, Hu D, Shalnova S, Sokn FJ, et al; Prospective Observational Longitudinal Registry of Patients With Stable Coronary Artery Disease (CLARIFY) Investigators. Prevalence of anginal symptoms and myocardial ischemia and their effect on clinical outcomes in outpatients with stable coronary artery disease: data from the International Observational CLARIFY Registry. JAMA Intern Med. 2014;174:1651–1659. doi: 10.1001/jamainternmed.2014.3773
3. Sorbets E, Fox KM, Elbez Y, Danchin N, Dorian P, Ferrari R, Ford I, Greenlaw N, Kalra PR, Parma Z, et al; CLARIFY investigators. Long-term outcomes of chronic coronary syndrome worldwide: insights from the international CLARIFY registry. Eur Heart J. 2020;41:347–356. doi: 10.1093/ eurheartj/ehz660
4. Knuuti J, Wijns W, Saraste A, Capodanno D, Barbato E, Funck-Brentano C, Prescott E, Storey RF, Deaton C, Cuisset T, et al; ESC Scientific Document Group. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of chronic coronary syndromes. Eur Heart J. 2020;41:407–477. doi: 10.1093/ eurheartj/ehz425
5. Fihn SD, Gardin JM, Abrams J, Berra K, Blankenship JC, Dallas AP, Douglas PS, Foody JM, Gerber TC, Hinderliter AL, et al; American College of Cardiology Foundation; American Heart Association Task Force on Practice Guidelines; American College of Physicians; American Association for Thoracic Surgery; Preventive Cardiovascular Nurses Association; Society for Cardiovascular Angiography and Interventions; Society of Thoracic Surgeons. 2012 ACCF/AHA/ACP/AATS/PCNA/SCAI/STS guideline for the diagnosis and management of patients with stable ischemic heart disease: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines, and the American College of Physicians, American Association for Thoracic Surgery, Preventive Cardiovascular Nurses Association, Society for Cardiovascular Angiography and Interventions, and Society of Thoracic Surgeons. J Am Coll Cardiol. 2012;60:e44–e164. doi: 10.1016/j.jacc.2012.07.013
6. Spertus JA, Jones PG, Maron DJ, O’Brien SM, Reynolds HR, Rosenberg Y, Stone GW, Harrell FE Jr, Boden WE, Weintraub WS, et al; ISCHEMIA Research Group. Health-status outcomes with invasive or conservative care in coronary disease. N Engl J Med. 2020;382:1408–1419. doi: 10.1056/ NEJMoa1916370
7. Pitt B, Waters D, Brown WV, van Boven AJ, Schwartz L, Title LM, Eisenberg D, Shurzinske L, McCormick LS. Aggressive lipid-lowering therapy compared with angioplasty in stable coronary artery disease. Atorvastatin versus Revascularization Treatment Investigators. N Engl J Med. 1999;341:70–76. doi: 10.1056/NEJM199907083410202
8. Tendera M, Chassany O, Ferrari R, Ford I, Steg PG, Tardif JC, Fox K; SIGNIFY Investigators. Quality of life with ivabradine in patients with angina pectoris: The Study Assessing the Morbidity-Mortality Benefits of the If Inhibitor Ivabradine in Patients With Coronary Artery Disease Quality of Life Substudy. Circ Cardiovasc Qual Outcomes. 2016;9:31–38. doi: 10.1161/ CIRCOUTCOMES.115.002091
9. Möbius-Winkler S, Uhlemann M, Adams V, Sandri M, Erbs S, Lenk K, Mangner N, Mueller U, Adam J, Grunze M, et al. Coronary collateral growth induced by physical exercise: results of the Impact of Intensive Exercise Training on Coronary Collateral Circulation in Patients With Stable Coronary Artery Disease (EXCITE) trial. Circulation. 2016;133:1438–1448; discussion 1448. doi: 10.1161/CIRCULATIONAHA.115.016442
10. Antithrombotic Trialists Collaboration, Baigent C, Blackwell L, Collins R, Emberson J, Godwin J, Peto R, Buring J, Hennekens C, Kearney P, et al. Aspirin in the primary and secondary prevention of vascular disease: collaborative meta-analysis of individual participant data from randomised trials. Lancet. 2009;373:1849–1860. doi: 10.1016/S0140-6736(09)60503- 1
11. Tardif JC, Ponikowski P, Kahan T; ASSOCIATE Study Investigators. Efficacy of the I(f) current inhibitor ivabradine in patients with chronic stable angina receiving beta-blocker therapy: a 4-month, randomized, placebo-controlled trial. Eur Heart J. 2009;30:540–548. doi: 10.1093/eurheartj/ehn571
12. Münzel T, Meinertz T, Tebbe U, Schneider HT, Stalleicken D, Wargenau M, Gori T, Klingmann I; CLEOPATRA Study Investigators. Efficacy of the longacting nitro vasodilator pentaerithrityl tetranitrate in patients with chronic stable angina pectoris receiving anti-anginal background therapy with betablockers: a 12-week, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Eur Heart J. 2014;35:895–903. doi: 10.1093/eurheartj/eht384
13. Al-Lamee R, Thompson D, Dehbi HM, Sen S, Tang K, Davies J, Keeble T, Mielewczik M, Kaprielian R, Malik IS, et al; ORBITA Investigators. Percutaneous coronary intervention in stable angina (ORBITA): a double-blind, randomised controlled trial. Lancet. 2018;391:31–40. doi: 10.1016/S0140- 6736(17)32714-9
14. Weintraub WS, Spertus JA, Kolm P, Maron DJ, Zhang Z, Jurkovitz C, Zhang W, Hartigan PM, Lewis C, Veledar E, et al; COURAGE Trial Research Group. Effect of PCI on quality of life in patients with stable coronary disease. N Engl J Med. 2008;359:677–687. doi: 10.1056/NEJMoa072771
15. Peterson ED, Rumsfeld JS. Finding the courage to reconsider medical therapy for stable angina. N Engl J Med. 2008;359:751–753. doi: 10.1056/NEJMe0804662
16. Hochman JS, Steg PG. Does preventive PCI work? N Engl J Med. 2007;356:1572–1574. doi: 10.1056/NEJMe078036
17. Cohn PF, Harris P, Barry WH, Rosati RA, Rosenbaum P, Waternaux C. Prognostic importance of anginal symptoms in angiographically defined coronary artery disease. Am J Cardiol. 1981;47:233–237. doi: 10.1016/0002- 9149(81)90391-x
18. Mozaffarian D, Bryson CL, Spertus JA, McDonell MB, Fihn SD. Anginal symptoms consistently predict total mortality among outpatients with coronary artery disease. Am Heart J. 2003;146:1015–1022. doi: 10.1016/ S0002-8703(03)00436-8
19. Hemingway H, McCallum A, Shipley M, Manderbacka K, Martikainen P, Keskimäki I. Incidence and prognostic implications of stable angina pectoris among women and men. JAMA. 2006;295:1404–1411. doi: 10.1001/ jama.295.12.1404
20. Fox K, Ford I, Steg PG, Tardif JC, Tendera M, Ferrari R; SIGNIFY Investigators. Ivabradine in stable coronary artery disease without clinical heart failure. N Engl J Med. 2014;371:1091–1099. doi: 10.1056/NEJMoa1406430
21. Husted SE, Ohman EM. Pharmacological and emerging therapies in the treatment of chronic angina. Lancet. 2015;386:691–701. doi: 10.1016/ S0140-6736(15)61283-1
22. Bangalore S, Steg G, Deedwania P, Crowley K, Eagle KA, Goto S, Ohman EM, Cannon CP, Smith SC, Zeymer U, et al; REACH Registry Investigators. β-Blocker use and clinical outcomes in stable outpatients with and without coronary artery disease. JAMA. 2012;308:1340–1349. doi: 10.1001/jama. 2012.12559
23. Sorbets E, Steg PG, Young R, Danchin N, Greenlaw N, Ford I, Tendera M, Ferrari R, Merkely B, Parkhomenko A, et al; CLARIFY investigators. βBlockers, calcium antagonists, and mortality in stable coronary artery disease: an international cohort study. Eur Heart J. 2019;40:1399–1407. doi: 10.1093/eurheartj/ehy811
24. Maron DJ, Hochman JS, Reynolds HR, Bangalore S, O’Brien SM, Boden WE, Chaitman BR, Senior R, López-Sendón J, Alexander KP, et al; ISCHEMIA Research Group. Initial invasive or conservative strategy for stable coronary disease. N Engl J Med. 2020;382:1395–1407. doi: 10.1056/ NEJMoa1915922
25. Sedlis SP, Hartigan PM, Teo KK, Maron DJ, Spertus JA, Mancini GB, Kostuk W, Chaitman BR, Berman D, Lorin JD, et al; COURAGE Trial Investigators. Effect of PCI on long-term survival in patients with stable ischemic heart disease. N Engl J Med. 2015;373:1937–1946. doi: 10.1056/NEJMoa1505532
26. Sorbets E, Greenlaw N, Ferrari R, Ford I, Fox KM, Tardif JC, Tendera M, Steg PG; CLARIFY Investigators. Rationale, design, and baseline characteristics of the CLARIFY registry of outpatients with stable coronary artery disease. Clin Cardiol. 2017;40:797–806. doi: 10.1002/clc.22730
27. Boden WE, O’Rourke RA, Teo KK, Hartigan PM, Maron DJ, Kostuk WJ, Knudtson M, Dada M, Casperson P, Harris CL, et al; COURAGE Trial Research Group. Optimal medical therapy with or without PCI for stable coronary disease. N Engl J Med. 2007;356:1503–1516. doi: 10.1056/NEJMoa070829
28. Kosiborod M, Arnold SV, Spertus JA, McGuire DK, Li Y, Yue P, Ben-Yehuda O, Katz A, Jones PG, Olmsted A, et al. Evaluation of ranolazine in patients with type 2 diabetes mellitus and chronic stable angina: results from the TERISA randomized clinical trial (Type 2 Diabetes Evaluation of Ranolazine in Subjects With Chronic Stable Angina). J Am Coll Cardiol. 2013;61:2038– 2045. doi: 10.1016/j. jacc.2013.02.011
29. Rose G. Variability of angina. Some implications for epidemiology. Br J Prev Soc Med. 1968;22:12–15. doi: 10.1136/jech.22.1.12
30. Dagenais GR, Lu J, Faxon DP, Bogaty P, Adler D, Fuentes F, Escobedo J, Krishnaswami A, Slater J, Frye RL; BARI 2D Study Group. Prognostic impact of the presence and absence of angina on mortality and cardiovascular outcomes in patients with type 2 diabetes and stable coronary artery disease: results from the BARI 2D (Bypass Angioplasty Revascularization Investigation 2 Diabetes) trial. J Am Coll Cardiol. 2013;61:702–711. doi: 10.1016/j.jacc.2012.11.036
31. Daly CA, De Stavola B, Sendon JL, Tavazzi L, Boersma E, Clemens F, Danchin N, Delahaye F, Gitt A, Julian D, et al; Euro Heart Survey Investigators. Predicting prognosis in stable angina–results from the Euro heart survey of stable angina: prospective observational study. BMJ. 2006;332:262– 267. doi: 10.1136/bmj.38695.605440.AE
32. Ferrari R, Camici PG, Crea F, Danchin N, Fox K, Maggioni AP, Manolis AJ, Marzilli M, Rosano GMC, Lopez-Sendon JL. Expert consensus document: a “diamond” approach to personalized treatment of angina. Nat Rev Cardiol. 2018;15:120–132. doi: 10.1038/nrcardio.2017.131
33. Chaitman BR, Alexander KP, Cyr DD, Berger JS, Reynolds HR, Bangalore S, Boden WE, Lopes RD, Demkow M, Piero Perna G, et al; ISCHEMIA Research Group. Myocardial infarction in the ISCHEMIA trial: impact of different definitions on incidence, prognosis, and treatment comparisons. Circulation. 2021;143:790–804. doi: 10.1161/CIRCULATIONAHA.120.047987
34. Ford TJ, Yii E, Sidik N, Good R, Rocchiccioli P, McEntegart M, Watkins S, Eteiba H, Shaukat A, Lindsay M, et al. Ischemia and no obstructive coronary artery disease: prevalence and correlates of coronary vasomotion disorders. Circ Cardiovasc Interv. 2019;12:e008126. doi: 10.1161/CIRCINTERVENTIONS.119.008126